LÊN ĐÀ LẠT BẰNG ĐƯỜNG SẮT

   Trước kia nếu muốn thưởng thức vẻ huyền bí của núi rừng cao nguyên người ta có thể lên Đà Lạt bằng xe lửa. Du khách sẽ có một cảm giác rất độc đáo khi ở trên một con tàu dài ngoằn ngoèo đang hì hục leo lên những triền dốc cao. Núi rừng hùng vĩ lướt chầm chậm qua mắt người trong một cuộc gặp gỡ đầy lưu luyến. Thỉnh thoảng con tàu phải chui qua một đoạn hầm tối tăm bí hiểm.

    Đường bộ từ Phan Rang lên Đà Lạt là quốc lộ 11 dài 110km, nhưng đường xe lửa chỉ dài có 84km thôi. Đoạn đường xe lửa từ Phan Rang đi Đà Lạt được khởi công xây dựng từ 1915 do người Thụy Điển thiết kế. Chuyến tàu lửa đầu tiên lên Đà Lạt được khởi hành vào năm 1933.

     Điều đáng buồn là cả một công trình vĩ đại và thơ mộng này trong thời chiến tranh vì có một đoạn đường thiếu an ninh nên tuyến giao thông đường sắt không thể sử dụng được và đã trở nên hoang phế từ đó. Ga Đà Lạt trước kia là một trong những ga xinh đẹp và độc đáo của Việt Nam, nay hầu như tất cả đều chìm vào quên lãng! Nhưng trong lòng người xa xứ, nhất là các nhà văn, nhà thơ thời những kỷ niệm vế chuyến du lịch Đà Lạt năm nào bằng tàu hỏa chẳng bao giờ có thể bị lãng quên!    

      Hãy đi theo tuyến đường sắt từ Sài Gòn lên Đà Lạt dưới ngòi bút hồi ký của Hồng Thúy, cô nữ sinh Trưng Vương thời đó:

     “Chúng tôi đi Đà Lạt bằng tầu hỏa. Tôi còn nhớ tầu khởi hành khoảng chập tối khi thành phố mới bắt đầu lên đèn. Tầu rời ga Phạm Ngũ Lão, gần chợ Bến Thành và khoảng trưa hôm sau thì đến Đà Lạt (nếu tôi nhớ không lầm).

     Tôi thích đi du lịch bằng tầu hỏa nhất vì tôi có thể ngắm phong cảnh hai bên đường một cách khoảng khoát không bị vướng víu bởi những ô kính nhỏ của xe hơi, hay cái “lỗ tò vò” kính của máy bay.

      Đường bộ Sài Gòn - Đà Lạt đẹp vô cùng. Ngoài những ga nhỏ tầu chỉ ngừng vài phút rồi đi, ga Mường Mán là nơi tôi nhớ rõ nhất vì tầu ngừng lại lâu hơn. Các người bán quà rong bước hẳn lên tầu đi dài dài mời khách. Khi tầu rục rịch chuyển bánh, họ mới vội vàng nhẩy xuống, đứng ở sân ga tiếc rẻ nhìn con tầu phóng vút đi bỏ lại tiếng còi tầu tan loãng trong không gian.”

      Nhà văn Nguyễn Xuân Thiệp cũng từng ghi lại cảm tưởng đi bằng tầu hỏa từ Sài Gòn lên Đà Lạt với một người bạn:

     “Từ Sài Gòn, chúng tôi lên xe lửa vào buổi chiều nắng đã tắt. Xe chạy suốt đêm qua những triền cát ven biển, những cánh đồng, đồi núi. Ánh sáng từ các khung cửa sổ những toa tàu hắt xuống hai ven đường ray, vun vút lướt đi, như những niềm vui, hết đợt này tới đợt khác. Làm sáng thêm những vệt sáng có vẻ phù hư đó, từ ống khói đầu máy không ngớt tuôn ra những tàn lửa bay múa trong đêm. Khi lên vùng cao, bánh xe lăn chậm chạp trên đường rail có răng cưa để níu tàu khỏi tuột dốc. Không khí đã thoảng mùi nhựa thông trong gió. Hừng sáng, tàu đến ga Đà Lạt.

     Mãi tới sau này, tôi vẫn thấy cái nhà ga miền núi này là đẹp nhất nước, không chừng đẹp nhất thế giới, xin lỗi. Hai đứa chúng tôi ngụ tại khách sạn Kinh Đô ba ngày, đêm Noel đi xem lễ nhà thờ con gà, ngày đi suối đi thác đi hồ đi rừng. Những chiếc xe ngựa ngày ấy bây giờ chắc đã biến vào trong mơ.”

Trích và chỉnh sửa từ “ĐÀ LẠT NGÀY THÁNG CŨ”

Soạn giả: Ngô Tằng Giao